Delasan

- Ben bilmem miiii, bilirim ki ben. Bilmem miii, bilirim ki.

Köyün güçlü kuvvetli delikanlıları ahşap kapıyı yumruklayıp tekmelerken, Delasan sayıklamaktaydı. Bir ileri bir geri sallanıp kibritleri zımpara kağıdına beceriksizce vuruyor, sürgülü kapıdan gelen sesleri duymamak için sesini yükseltiyordu.

- Hasan aç kapıyı! Aç vallahi sana göynek alcam şehre inince!

Okul çağına yaklaşıp da, aklının akranlarıyla eş olmadığı iyiden iyiye anlaşılınca, Akil Hala’nın oğlu Hasan, Deli Hasan diye çağrılır olmuştu. Gel zaman git zaman, “Deli Hasan” da “Delasan” olmuş; Hasan bile kendi öz adını unutmuştu. Şimdi kapının ardından çağrılan isim ona öyle uzaktı ki, dikkatini bile çekmiyordu. Delikanlılar ise – böyle bir durumda kendisine deli demek istemediklerinden olacak – “Hasan, Hasan!”, diye bağırıp duruyorlardı.

- Hasan’ım dışarı gel hele etme, bak Emmi de gelmiş, Piştov’unu verecekmiş sana.

Delasan sabahları erkenden köyün meydanına gelir, kelimeleri uzata uzata bir “Selamınaleyküm” çeker, selamını alan oluncaya kadar da kahvenin önünde beklerdi. Erkenden yola çıkmasının bir nedeni vardı tabii; Emmi’yi evden çıkarken yakalar, elini öpüp “Emmi Piştov’u baa vercen mi?” diye sorardı. Emmi de, “Büyü de hele, bakarız.” diyerek geçiştirirdi Hasan’ı her sabah. Şimdi kapının önünde çatlak sesiyle bağıran anasının amcasıydı Emmi. Arka bahçesinde Piştov’u her ateşlediğinde, Delasan, uzakta da olsa, üstüne gelen bir şeyden sakınır gibi sol yanını dönerdi. O küçücük, biçimsiz, kara cisimden o sesin nasıl çıktığını bir türlü anlayamaz, ama kendisine korku veren o kütleyi eline alıp hükmetme arzusunu da bastıramazdı. Emmi’ye gösterilen hürmetin Piştov’dan kaynaklandığını sanır, belinde Piştov’la köyün meydanına indiğini ve herkesin, o gelince “Aleykümselam Delasan” diye ayağa kalktığını düşlerdi.

Yaz güneşinin, kertenkeleleri dalga dalga duvarlara topladığı sıcak bir günde, Delasan, her sabahki töreni tekrarlamak için Emmi’nin kapısının önündeydi. Bekleyişi her zamankinden uzun sürünce meraklandı, kapıyı vurdu, açan olmadı. Kapının üstünden bahçeye baktı, kimseyi göremedi. Köyün meydanına inince Emmi’yi kahvede otururken buldu. Alıştığı düzen bozulduğundan olsa gerek, Emmi’ye bakakaldı.

- Beni mi bekledin yiğen?
- He Emmi, sana baktım.
Emmi duyup duymadığını belli etmeden çayından bir yudum aldı. Delasan sesini yükseltti:

- Emmi?
- De yiğen.
- Ben büyüdüm Emmi.

Büyümüştü; şimdi kibritleri zımpara kağıdına vurup dururken ellerinde görüyordu bunu. Belki yıllar olmuştu, ellerine bu kadar uzun, bu kadar dikkatli bakmamıştı. Hatırladığı gibi değildiler, eski bir pabuç gibi gözüküyorlardı gözüne. Emmi’yi kahvede bulduğunda da büyüdüğünün farkındaydı; yıllar önce, koluna uzanmaya çalıştığı kapının üstünden bahçeye bakabiliyordu artık.

- Büyüdün tabii, büyümez olur musun.
- O zaman Piştov’u vercen di mi Emmi.

Emmi yanıt vermedi. Kaşlarını kaldırıp yanındakilerle konuştu, Delasan sıkılıp gider diye bekledi. Delasan’ınsa gitmeye hiç niyeti yoktu. Yıllardır bu anı bekliyordu; Emmi’si “Gel artık kocaman oldun.” diye onu gizemli bahçesine alacak, Delasan da belki bir erik, belki bir armut ağacının altında Piştov’u ateşleyecekti. Ateşleyince ne olacaktı belli değil, ama yapacaktı işte.

- Emmi ben bekliyim mi evin önünde?

Sıcaktan mı, yoksa Delasan’ın ısrarından bıktığından mı bilinmez, birden sinirleniverdi Emmi:

- Ulan daha bi ateş yakmayı bilmiyon, nasıl ateş edecen!
- Biliyom ki Emmi.
- Biliyosan git de anana yardım et. Büyümüşmüş!

Belki de ilk defa o gün, Delasan, aklı başında bir insan gibi, sahip olduğu bir şeyi kaybetmenin korkusunu duydu içinde. Her şeyi geç anlıyordu ama Piştov’a dokunma umudunun uçup gitmekte olduğunu bir anda kavrayıverdi.

Eve koştu. “Ana!” diye bağırdı, anası yoktu. Su kazanı bahçeye konmuş, altının yakılmasını bekliyordu. Delasan, pencereyle demirlerin arasından, kibrit kutusu yerine geçen zımpara kağıdını aldı; kazanın altındaki iki büyük taşın arasına sokuşturulmuş çalı çırpıyı yakmaya çalıştı. Olmayınca, “Rüzgardan.” dedi. “Ahırda yakarım buraya getiririm.” diye düşündü. Ahırın içinde de rüzgar vardı, kibritlerse birer birer kırılıyor ama bir türlü yanmıyorlardı. Delasan rüzgara kızıp telaş ve öfkeyle ahırın kapısını kapadı. Kışları, sıcak oluyor diye ineklerin yanı başında uyurken kapının arkasına sürdüğü dört köşe kütüğü, rüzgar giremesin diye yerine yerleştirdi. İlk vurduğu kibrit birden alev aldı, penceresiz ahırın içine ışık doldu. Şaşkınlık ve mutlulukla, bir süre kibrite baktı, sonra köşedeki küçük saman topunun üstüne atıverdi. Samanlar kibritin alevini büyüttü. Ortalık daha da aydınlanırken ince bir duman yayıldı.

- Biliyom işte ateş yakmayı, biliyom!

Küçük saman balyası sönerken, anası dumanı görüp kapıyı yumruklamaya başlamıştı bile. Neden yaptığını unutmuştu artık Delasan, birbiri ardına kibritleri kağıda vuruyor, yakamadığı kibriti bırakıp yenisini alıyordu. Bir yandan ellerine şaşıyor, bir yandan yakamadığına öfkeleniyordu.

- Ben bilmem miiii, bilirim ki ben. Bilmem miii, bilirim ki.

Bağırış çağırışlar kar etmeyince baltalar inmeye başladı kapıya. Büyük elleriyle son kibritini aldı Hasan, bir vuruşta yaktı, hiç düşünmeden attı büyük yığının içine.

- Emmiiii! Büyüdüm ben! Yaktım ateşi!

Hasan’ın büyük elleri aleve uzanmıştı. Elleri, alevle gövdesi arasında iki gölgeydi. Parmaklarını oynatmasıyla, Piştov’un resmi belirdi birden.

Güldü Hasan, doyasıya güldü.





Resim : "Kader" - Jak İhmalyan